Những cơn mưa giải hạn

Nhà báo Hoàng Linh

Lúc thi hành án phạt tù tại một trại giam của Bộ Công an, tôi đã bị phạm nhân khác đâm bằng kéo vào cổ, máu phun như ống nước vỡ.

Hai bác sĩ của trại đã ngay lập tức sơ cứu và đóng tạm vết thương. Chỉ chậm một vài phút là tôi tử vong nên họ không kịp dùng các phương tiện bảo hộ.

Bác sĩ trưởng trạm quyết định chuyển tôi đến bệnh viện tỉnh, giám thị ký lệnh. Đường đến bệnh viện cách đó gần 50 km, có những đoạn rất xấu nên khi đến bệnh viện tỉnh, tình hình nguy kịch. Các bác sĩ quyết định mổ ngay và nếu tôi có HIV thì nguy cơ phơi nhiễm cho các bác sĩ rất cao… Nhưng các vị vẫn tiến hành ca mổ.

Tôi bị bị đứt cả động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh, mất máu rất nhiều, nguy cơ tử vong cao… nhưng tôi đã thoát được bàn tay tử thần nhờ bác sĩ trại giam sơ cứu kịp thời và được các bác sĩ bệnh viện mổ ngay.

Tôi muốn kể lại câu chuyện riêng của mình, xảy ra cách đây chưa lâu khi được biết tin về 18 vị y, bác sĩ Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội cứu người, bất chấp nguy cơ phơi nhiễm HIV. Thông tin này đã làm mát lòng mọi người trong cơn lốc thông tin đầy ám ảnh của bạo lực, giết chóc mấy ngày qua.

Cảm phục những người thầy thuốc, thầm mong họ vượt qua nguy cơ, nhưng cũng có những ý kiến phê phán họ chưa tuân thủ triệt để nguyên tắc an toàn lao động. Không ít người đặt câu hỏi, sao không chuẩn bị phòng mổ cấp tốc mà phải mổ ngay tại phòng cấp cứu? Sao có đến 18 người tham gia vào một kíp mổ khiến số người phơi nhiễm nhiều đến thế?

Nhưng chỉ những người trong cuộc, những người tác nghiệp tại hiện trường bất chấp nguy hiểm vì tính mạng bệnh nhân mới trả lời chính xác được câu hỏi đó.

Trong những tháng ngày nằm trong trại giam tôi mới hiểu có những người thầy thuốc đối diện nguy cơ phơi nhiễm hàng ngày: những y bác sĩ là cán bộ trại giam.

Mỗi ngày các bác sĩ phải khám bệnh, phát thuốc cho hàng trăm lượt phạm nhân, chăm sóc và chữa trị cho hàng chục phạm nhân khác ở bệnh xá. Tình hình tội phạm có liên quan đến tiêm chích ma túy cao, phạm nhân có HIV cũng không thấp, do đó nguy cơ phơi nhiễm HIV cho bác sĩ rất cao, nhất là khi cấp cứu các ca thương tích hở (do tai nạn lạo động, đánh nhau hay HIV trở thành hội chứng bệnh ngoài da). Bệnh nhân là phạm nhân khá đặc biệt, việc điều trị không đơn giản là chẩn đoán, chữa trị lâm sàng mà còn phải điều trị tâm lý… Chưa kể họ cũng dễ làm bác sĩ tổn thương bởi những hành động bất ngờ.

Sau này, khi tôi gặp lại những người đã cứu mạng mình họ chỉ nói: “Đó là nhiệm vụ và trách nhiệm của chúng tôi. Mong anh cải tạo tốt để mau sum hợp gia đình, trở về xã hội”. Câu nói ấy theo tôi suốt thời gian trong trại đến tận giờ. 

Hành động hy sinh vì con người của các vị bác sĩ ở trại giam và bệnh viện ngày đó đã truyền cho tôi niềm tin về mặt tốt đẹp của con người, là động lực giúp tôi vượt qua những khó khăn mà bất cứ ai từng vấp ngã cũng phải trải qua.

Tôi tin, dù người bệnh là ai, phạm nhân hay dân thường, sản phụ bị HIV hay một nhân vật quan trọng, thì người thầy thuốc cũng hành xử như lời thề Hypocrate, họ đã là “từ mẫu” của bệnh nhân. 

Họ - như cơn mưa vàng trút xuống cánh đồng đang khô nẻ của lòng người - cơn mưa mang màu áo trắng./.

----------------------

Hoinhammit: Các bạn nào chưa từng biết về lời thề Hypocrate thì xin hãy đọc ở đây. Hippocrates được coi là cha đẻ của Y học phương Tây chính là tác giả của lời thề này. Nó được viết bằng tiếng vùng Ionia của Hy Lạp cổ đại cuối thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên:

„Ὄμνυμι Ἀπόλλωνα ἰητρὸν, καὶ Ἀσκληπιὸν, καὶ Ὑγείαν, καὶ Πανάκειαν, καὶ θεοὺς πάντας τε καὶ πάσας, ἵστορας ποιεύμενος, ἐπιτελέα ποιήσειν κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν ὅρκον τόνδε καὶ ξυγγραφὴν τήνδε.

Tôi xin thề trước Apollon thần chữa bệnh, trước Æsculapius thần y học, trước thần Hygieia và Panacea, và trước sự chứng giám của tất cả các nam nữ thiên thần, là tôi sẽ đem hết sức lực và khả năng để làm trọn lời thề và lời cam kết sau đây:

Ἡγήσασθαι μὲν τὸν διδάξαντά με τὴν τέχνην ταύτην ἴσα γενέτῃσιν ἐμοῖσι, καὶ βίου κοινώσασθαι, καὶ χρεῶν χρηίζοντι μετάδοσιν ποιήσασθαι, καὶ γένος τὸ ἐξ ωὐτέου ἀδελφοῖς ἴσον ἐπικρινέειν ἄῤῥεσι, καὶ διδάξειν τὴν τέχνην ταύτην, ἢν χρηίζωσι μανθάνειν, ἄνευ μισθοῦ καὶ ξυγγραφῆς, παραγγελίης τε καὶ ἀκροήσιος καὶ τῆς λοιπῆς ἁπάσης μαθήσιος μετάδοσιν ποιήσασθαι υἱοῖσί τε ἐμοῖσι, καὶ τοῖσι τοῦ ἐμὲ διδάξαντος, καὶ μαθηταῖσι συγγεγραμμένοισί τε καὶ ὡρκισμένοις νόμῳ ἰητρικῷ, ἄλλῳ δὲ οὐδενί.

Dịch: Tôi sẽ coi các thầy học của tôi ngang hàng với các bậc thân sinh ra tôi. Tôi sẽ chia sẻ với các vị đó của cải của tôi, và khi cần tôi sẽ đáp ứng những nhu cầu của các vị đó. Tôi sẽ coi con của thầy như anh em ruột thịt của tôi, và nếu họ muốn học nghề y thì tôi sẽ dạy cho họ không lấy tiền công mà cũng không giấu nghề. Tôi sẽ truyền đạt cho họ những nguyên lý, những bài học truyền miệng và tất cả vốn hiểu biết của tôi cho các con tôi, các con của các thầy dạy tôi và cho tất cả các môn đệ cùng gắn bó bởi một lời cam kết và một lời thề đúng với Y luật mà không truyền cho một ai khác.

Διαιτήμασί τε χρήσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν, ἐπὶ δηλήσει δὲ καὶ ἀδικίῃ εἴρξειν.

Dịch: Tôi sẽ chỉ dẫn mọi chế độ có lợi cho người bệnh tùy theo khả năng và sự phán đoán của tôi, tôi sẽ tránh mọi điều xấu và bất công.

Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω. Ἁγνῶς δὲ καὶ ὁσίως διατηρήσω βίον τὸν ἐμὸν καὶ τέχνην τὴν ἐμήν.

Dịch: Tôi sẽ không trao thuốc độc cho bất kỳ ai, kể cả khi họ yêu cầu và cũng không tự mình gợi ý cho họ; cũng như vậy, tôi cũng sẽ không trao cho bất cứ người phụ nữ nào những thuốc gây sẩy thai. Tôi suốt đời hành nghề trong sự vô tư và thân thiết.

Οὐ τεμέω δὲ οὐδὲ μὴν λιθιῶντας, ἐκχωρήσω δὲ ἐργάτῃσιν ἀνδράσι πρήξιος τῆσδε.

Dịch: Tôi sẽ không thực hiện những phẫu thuật cắt sỏi mà dành công việc đó cho những người chuyên.

Ἐς οἰκίας δὲ ὁκόσας ἂν ἐσίω, ἐσελεύσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων, ἐκτὸς ἐὼν πάσης ἀδικίης ἑκουσίης καὶ φθορίης, τῆς τε ἄλλης καὶ ἀφροδισίων ἔργων ἐπί τε γυναικείων σωμάτων καὶ ἀνδρῴων, ἐλευθέρων τε καὶ δούλων.

Dịch: Dù vào bất cứ nhà nào, tôi cũng chỉ vì lợi ích của người bệnh, tránh mọi hành vi xấu xa, cố ý và đồi bại nhất là tránh cám dỗ phụ nữ và thiếu niên tự do hay nô lệ.

Ἃ δ' ἂν ἐν θεραπείῃ ἢ ἴδω, ἢ ἀκούσω, ἢ καὶ ἄνευ θεραπηίης κατὰ βίον ἀνθρώπων, ἃ μὴ χρή ποτε ἐκλαλέεσθαι ἔξω, σιγήσομαι, ἄῤῥητα ἡγεύμενος εἶναι τὰ τοιαῦτα.

Dịch: Dù tôi có nhìn hoặc nghe thấy gì trong xã hội, trong và cả ngoài lúc hành nghề của tôi, tôi sẽ xin im lặng trước những điều không bao giờ cần để lộ ra và coi sự kín đáo trong trường hợp đó như một nghĩa vụ.

Ὅρκον μὲν οὖν μοι τόνδε ἐπιτελέα ποιέοντι, καὶ μὴ ξυγχέοντι, εἴη ἐπαύρασθαι καὶ βίου καὶ τέχνης δοξαζομένῳ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ἐς τὸν αἰεὶ χρόνον. Παραβαίνοντι δὲ καὶ ἐπιορκοῦντι, τἀναντία τουτέων."

Dịch: Nếu tôi làm trọn lời thề này và không có gì vi phạm tôi sẽ được hưởng một cuộc sống sung sướng và sẽ được hành nghề trong sự quý trọng mãi mãi của mọi người. Nếu tôi vi phạm lời thề này hay tôi tự phản bội, thì tôi sẽ phải chịu một số phận khổ sở ngược lại.