1. “Thăm khám” hồ, đập Hà Tĩnh - Bài 1: Rõ rồi “bệnh” nặng
NDĐT(17/9/12) - Hà Tĩnh là một trong những địa phương có nhiều hồ, đập
nhất nước. Phần lớn hồ đập và công trình liên quan được xây dựng từ lâu, bị
thiên tai tàn phá nặng nề nên xuống cấp trầm trọng. Sự giúp sức từ T.Ư cùng với
các giải pháp lâu dài để đảm bảo an toàn bền vững cho các hồ đập ở Hà Tĩnh là
rất cần thiết.
Hiểm họa chực chờ
Thời gian, thiên nhiên tàn phá và cả do chính con người nên
nhiều hồ đập ở Hà Tĩnh đang đứng trước thực trạng đáng báo động về độ an toàn.
Sau sự kiện vỡ đập nước Tây Nguyên ở huyện Quỳnh Lưu (Nghệ
An), chúng tôi đã dành thời gian đi “khám” an toàn hồ đập ở Hà Tĩnh. Điểm đầu
tiên mà chúng tôi chọn là Hương Khê-địa phương chiếm 2/5 số hồ đập của Hà Tĩnh
Bí thư Huyện ủy huyện Hương Khê Hà Hùng lo lắng: Hương Khê
có đến 153 hồ đập, nhưng chủ yếu là hồ đập nhỏ, xây dựng từ khá lâu, lại không
có kinh phí sửa chữa nên phần lớn bị xuống cấp. Chuyện nghiêm trọng đã xẩy ra
làm hàng chục hồ đập số vỡ số hư hỏng nặng qua các đợt mưa lũ năm 2007 và 2010
nhưng đến nay vẫn chưa có kinh phí để hàn gắn. Hiện có đến 1/3 số hồ đập không
đảm bảo an toàn; trong đó đập Trạng và đập Bến (Phương Mỹ) đặc biệt nguy hiểm.
Không chỉ Hương Khê, đến các huyện, thị khác chúng tôi đều
nhận được thông tin không vui về sự xuống cấp các hồ đập. Nhiều địa phương của
huyện Hương Sơn cũng đang mất ăn, mất ngủ khi mùa mưa bão đến gần. Đập Nội
Tranh, Khe Dẻ (Sơn Lễ); Chọ Trâm, Vực Rồng (Sơn Tiến)… bị xói lở mang tràn và
sụt lún mang cống lấy nước. Rồi đập Đá Bạc (Thị xã Hồng Lĩnh); An Hùng (huyện
Can Lộc)… xuất hiện hiện tượng nước thấm chảy thành dòng, vai đập và mái đập
chưa được xử lý, nguy cơ mất an toàn rất cao.
Đến huyện Kỳ Anh,
Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Võ Thị Thìn vội bỏ cả cuộc họp để trực tiếp dẫn
chúng tôi vào tận hồ Khe Bò (Kỳ Nam). Đây là hồ nằm ngay dưới chân đèo Ngang.
Sự mất an toàn hiện diện ngay trước mắt chúng tôi khi thân đập đã bị võng
xuống; sụt lún ngay mang cống thành một hố to. Cũng may, địa phương phát hiện sớm,
gia cố kịp thời, nên đã không xảy ra vỡ đập.
Bà Thìn còn cho biết thêm: Hiện hàng loạt hồ đập ở Kỳ Anh
cũng đang trong tình trạng “rình” vỡ, như: đập Tân Phong (Kỳ Giang), đập Đá Đen
(Kỳ Phú), đập Cồn Đền (Kỳ Hoa); đập Vàng Tim, đập Chàng Vương (Kỳ Lạc), đập Bàu
Sơn (Kỳ Sơn)… Các đập này đều có điểm chung đáng lo ngại là thân đập, tràn,
cống bi hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Riêng đập Nước Xanh (Kỳ Phong) mới được
bàn giao cho Công ty Thủy nông Sông Rác nên mới có kinh sửa chữa lại đập, chống
nước thẩm thấu thành dòng qua thân đập…
Nhận diện “thủ phạm”
Gặp Giám đốc Sở Nông nghiệp &PTNT Hà Tĩnh Đặng Ngọc Sơn
ở văn phòng Sở, sự lo lắng về an toàn hồ đập Hà Tĩnh lại càng tăng thêm, khi
ông Sơn cho biết: Ngoại trừ một số hồ chứa nước lớn được xây dựng và nâng cấp theo
tiêu chuẩn thiết kế mới, còn lại hầu hết hệ thống các hồ đập ở Hà Tĩnh được xây
dựng từ những năm 50, 60 của thế kỷ trước.
Vào thời điểm đó các tài liệu quan trắc khí tượng thuỷ văn
còn nhiều hạn chế; chủ yếu đắp đập đất, làm thủ công, thi công thô sơ...Trong
những năm tháng chiến tranh, nhiều công trình lại thi công đắp đập trong nước,
như hồ Thượng Tuy, Bộc Nguyên, Khe Cò…đến nay đã bộc lộ các hiểm họa, mất an
toàn cao. Bên cạnh đó, Hà Tĩnh có 354 hồ đập (dung tích trên 785,6 triệu m3
nước), trong đó 18 hồ có dung tích từ ba triệu m3 trở lên nhưng chỉ có năm hồ
chứa có tràn điều tiết sâu (Kẻ Gỗ, Sông Rác, Kim Sơn…) chủ động điều tiết sớm
trước khi mưa, lũ lớn xẩy ra, còn lại đều có dạng tràn tự do.
Hệ thống tràn xã lũ đều có kích thước nhỏ. Nhiều tuyến tràn
bị cây cối mọc lấn chiếm cả chiều rộng thoát lũ của tràn, thậm chí có nơi người
dân còn làm cả nhà trên tràn thoát lũ, như đập Làng, xã Hương Thủy. Trong khi
rừng đầu nguồn bị khai thác cạn kiệt làm cho dòng chảy tập trung nhanh hơn,
vượt quá tần suất thiết kế ban đầu vì vậy hệ thống tràn không đủ khả năng tháo
lũ, đe dọa an toàn đập.
Chứng kiến cảnh công nhân phải bơi hay chèo thuyền ra đóng
mở cống điều tiết nước ở đập Khe Sắn (Gia Phố) hay đập Khe Song, Khe Trồi (Phúc
Trạch)…mới rùng mình về mức độ nguy hiểm cho người làm công tác quản lý, khai
thác hồ đập ở Hà Tĩnh. Nguyên do, hầu hết các hồ đập ở đây đều không có cầu công
tác. Cộng với, phần lớn các cống lấy nước dưới đập đều thiết kế theo tiêu chuẩn
cũ, kích thước nhỏ, không có hành lang kiểm tra. Vì vậy quá trình quản lý, khai
thác không thể theo dõi hiện trạng của cống để phát hiện và xử lý kịp thời. Đến
khi phát hiện thì các hư hỏng đã ở mức báo động và rất khó khăn trong việc sửa
chữa.
Một trong những nguyên nhân chính uy hiếp hồ đập Hà Tĩnh
thời gian qua là rừng đầu nguồn bị tàn phá, không còn thảm thực vật giữ nước.
Ông Đào Tinh- nguyên Giám đốc Sở thủy lợi Hà Tĩnh cho biết: Trước đây, mưa trên
nguồn sau ba ngày nước mới về đến hồ Kẻ Gỗ, nhưng nay thì dứt mưa sau ba tiếng
đồng cũng hết nước chảy về hồ. Cùng với đó là mưa lớn vượt tần suất thiết kế, trong
khi trong lúc các hồ đập bị xuống cấp, không đủ sức chống đỡ. Trận “lũ chồng
lũ” từ cuối tháng 9 đến giữa tháng 10/2010 là trận lũ lịch sử hơn 100 năm qua
tại Hà Tĩnh. Mưa cực lớn (gần 2.000 mml), thời gian kéo dài, lại trên diện
rộng... bằng 68% đến 76% lượng mưa trung bình cả năm. Mưa lớn, làm cho mực nước
trong hồ Kẻ Gỗ và Sông Rác tăng nhanh đột biến, phải xả lũ để đảm bảo an toàn
hồ chứa. Lưu lượng xả lũ lúc cao nhất lên đến 582m3/s.
Theo thống kê, gần đây, hồ đập ở Hà Tĩnh bị tàn phá nặng nề
nhất bởi mưa lũ. Chẳng hạn năm 2007, do ảnh hưởng trực tiếp của các cơn bão số
2, số 5 đã gây vỡ bảy hồ đập ở huyện Hương Khê, đến nay một số hồ chứa vẫn chưa
có kinh phí để khắc phục. Đặc biệt trận lũ lụt lịch sử năm 2010 đã gây vỡ đập
Khe Mơ, Vàng Anh, đập Ngưng (huyện Hương Sơn) cùng sự hư hỏng nặng của hàng
chục hồ đập khác trong tỉnh.
Bên cạnh đó, tác nhân gây hại còn từ phía con người. Tháng 8
năm 1978, vỡ đập Mạc Khê mà nguyên nhân do việc lựa chọn thời gian chặn dòng
không phù hợp, khi xẩy ra mưa lớn đã làm vỡ đập, gây thiệt hại lớn ở hạ du. Tháng
4 năm 1994, vỡ đập Họ Võ, xã Hương Giang (Hương Khê) do thi công kém chất lượng
và công tác quản lý thiếu trách nhiệm.
Tháng 6 năm 2009, vỡ đập Ke 2/20 Rec, xã Hương Trạch (Hương
Khê), làm hỏng tuyến đường sắt Bắc Nam, ảnh hưởng đến hàng chục ha đất nông
nghiệp. Nguyên nhân từ cả công tác tư vấn thiết kế, thi công và công tác quản lý
đã không kiểm tra và phát hiện kịp thời nước chảy qua mang cống gây xói lở và
làm vỡ đập.
Mới đây, trận mưa lũ 2010, nước lũ đã dâng qua mặt đập tràn
(hơn 1 mét) của hồ chứa nước thủy điện Hố Hô ở Hương Khê. Nếu không có sự ứng
cứu kịp thời của các lực lượng chức năng thì không biết điều tồi tệ gì sẽ đến
khi 38 triệu m3 nước từ độ cao 67 mét đổ ụp xuống vùng hạ du sầm uất ngay dưới
chân đập.
THÀNH CHÂU - TRỌNG TUỆ
 |
| BGH làm việc với các phụ huynh lớp 2B |
2. Lớp học một tuần không có giáo viên
Vietnamnet (19/9/12) - Một số phụ huynh của lớp 2B Trường Tiểu học Cẩm Trung (Cẩm
Xuyên, Hà Tĩnh) đã kéo đến nhà trường yêu cầu làm rõ vấn đề từ sau khai giảng đến
nay, con em họ hàng ngày đến trường mà không có giáo viên lên lớp.
Dài cổ chờ... giáo viên
Đầu giờ chiều ngày 17/9, theo phản ánh của một số phụ huynh, chúng tôi tiếp cận
tại cổng Trường Tiểu học Cẩm Trung để ghi nhận sự việc...
Phụ huynh Nguyễn Trường Phi có con là Nguyễn Thị Như Ý cho biết, từ sau khai
giảng đến nay, hàng ngày con gái anh vẫn sáng đến trường đúng giờ, trưa tan học
ra về nhưng không có thầy, cô giảng dạy.
Bước sang tuần học thứ 3 rồi mà kiểm tra sách vở của con nhiều cuốn vẫn vẫn còn
nguyên giấy trắng.
Chị Lê Thị Toàn, phụ huynh em Lê Văn Vinh bức xúc: "Đang vào giữa mùa thu
hoạch lúa, nhưng phải đến để yêu cầu nhà trường bố trí giáo viên dạy, chứ không
thể để con hổng kiến lâu thêm được nữa."
Anh Võ Đình Phúc tiếp lời, "tôi có gặp thầy Hiệu phó thắc mắc về vấn đề
này thì thầy bảo phụ huynh thông cảm, hiện đã có cô giáo mới chuyển về, sẽ bố
trí cho dạy luôn..."
Tiếp cận lớp 2B ngay trong buổi chiều cùng ngày, chúng tôi thấy đã có cô giáo
đang đứng lớp. Cô này cho biết đã đến dạy từ buổi sáng nay theo quyết định của
UBND huyện.
 |
| Lớp 2B vui mừng đón cô giáo mới |
Sẽ dạy bù không thu tiền
Trao đổi với Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cẩm Trung, bà Nguyễn Thị Khương cho
biết, năm học 2011 - 2012 lớp 1B do cô Hoàng Thị Hóa chủ nhiệm, nhưng trước dịp
khai giảng vừa rồi, giáo viên đó hết thời gian tăng cường nên đã về lại trường
cũ.
Sau khai giảng, ngày 10/9 là bắt đầu học chính thức tuần 1, nhưng cả trường có
18 lớp thì mới được 17 giáo viên, còn thiếu 1 người.
Ngày 11/9, nhà trường có tờ trình gửi Phòng giáo dục cho bổ sung giáo viên còn
thiếu thì họ hứa chỉ chậm một vài ngày.
Ba ngày sau, vẫn chưa thấy có giáo viên mới bổ sung, nhà trường trực tiếp lên
gặp Phòng GD đề nghị sớm bổ sung thì đến sáng nay 17/9 đã có cô Nguyễn
Thị Thanh từ trường Tiểu học Cẩm Bình được điều về tham gia dạy lớp 2B.
Cô Khương cũng cho hay, tuần học vừa qua, theo lịch, lớp 2B chỉ học buổi sáng
và đã phân công Hiệu phó Nguyễn Thành Huế đứng lớp 3 buổi. Nhưng làm Hiệu
phó đôi khi công việc đột xuất phải tiếp khách, thành ra không dạy trọn vẹn
thời gian được.
Cũng theo cô Khương, tới đây nhà trường sẽ dạy bù cho toàn bộ 25 học sinh lớp
2B để các em kịp chương trình, không bị hổng kiến thức. Nhà trường sẽ không thu
tiền học bù đó của học sinh.
Tòa tỉnh thừa gần 1000 giáo viên
Các cấp học toàn tỉnh thừa gần 1000 giáo viên. Trong đó ở
khối THCS thừa hơn 600 giáo viên, 100 giáo viên bậc THPT, còn lại là ở bậc tiểu
học và mầm non.
Trần Văn - Duy Tuấn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét