Nữ Bộ trưởng, lệ làng và đầu hàng

Đào Tuấn

Tháng 11 năm ngoái, trước Quốc hội, không ít hùng hồn, Bộ trưởng Kim Tiến tuyên chiến với những cái phong bì: “Bệnh nhân và người nhà dứt khoát không đưa phong bì. Nếu thấy bác sĩ, điều dưỡng nào nhận phong bì cứ chụp ảnh gửi cho tôi”.

Bà Bộ trưởng thậm chí bấy giờ còn so sánh chuyện cái phong bì với “cuộc đấu tranh thiện ác”.

Nói thế là phải quá. Trong chính buổi chất vấn, ĐBQH Trần Thị Dung chẳng phải đã ta thán tham nhũng vặt, lót tay đã là “chuyện thường ngày” đến nỗi “viện phí chỉ bằng nửa lệ phí”. Hơn nữa, câu chuyện 10 ngàn để mũi tiêm bớt đau, hay khoản hối lộ “bằng cốc trà đá” để đổi một nụ cười, không chỉ đơn thuần là chuyện tiền. Cũng không phải chỉ thản nhiên nói là chuyện y đức. Đó là cái ác của những người vẫn được tôn vinh mà “mẹ hiền”, là thầy thuốc nhân dân- với những “con bệnh”, với nhân dân của mình.

Tất nhiên, chuyện chụp ảnh bác sĩ nhận phong bì giống y chuyện phát hiện UFO. Đơn giản: Bác sĩ không nhận phong bì ngoài ngã tư.

Ấy thế mà đến hôm qua, cũng vẫn là bà Bộ trưởng, cũng vẫn không ít hùng hồn, nhưng lần này lại là chuyện “cam kết cán bộ y tế không nhận quà biếu trước và trong quá trình điều trị”. Tức là sau điều trị thì phong bì thoải mái.

Giải thích cho lý do không cấm bác sĩ nhận quà sau điều trị, Bộ trưởng Kim Tiến nhấn mạnh: “Văn hóa Việt Nam… việc đưa quà biếu sau điều trị đó là tấm lòng của người bệnh”.

Bọn “khoai tây” nghe chuyện phong bì này hẳn phải cười đến trẹo quai hàm khi không thể hiểu được làm sao người dân phải cảm ơn những người lãnh lương từ tiền thuế thực hiện nhiệm vụ dẫu là cao cả của mình. Hơn nữa, lời giải thích giống với lời thanh minh của một bác sĩ chót nhận phong bì, hơn là của một chính khách làm chính sách đối với các bác sĩ. Và cái tâm thế, giống của một thôn nữ sau lũy tre làng hơn là một bộ trưởng.

Một câu hỏi không thể không đặt ra: Văn hóa Việt Nam trong trường hợp này là gì?

Câu trả lời đúng nhất: Là một thứ lệ làng.

Phải chăng việc bật đèn xanh cho thứ “lệ làng” không thể nói khác hơn chính là nhân nhượng, nếu như không nói là thỏa hiệp, thậm chí “đầu hàng”- với cái tệ phong bì đã, đang và sẽ làm khổ không ít dân chúng.

Trên Dân Việt, một Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Phát triển Cộng đồng (RTCCD), đơn vị được giao phản biện các chính sách của ngành y tế nhận xét: “Đưa phong bì là hậu quả của sự mất kiểm soát của Nhà nước với hệ thống y tế, đe dọa mục tiêu phát triển công bằng và hiệu quả trong chăm sóc y tế”. RTCCD cho biết thường thì bệnh nhân chẳng bao giờ dám “mặc cả”.

Trên một diễn đàn phụ nữ, khi đọc những lời lẽ của nữ Bộ trưởng, rằng “Chúng ta quyết thay đổi diện mạo ngành y tế Việt Nam, chân dung của nhân viên y tế trong mắt người dân”. Chị em, một cách tinh tế và không ít hài hước phát hiện ra rằng phát biểu của Bộ trưởng thiếu một chữ “liệt”, sau chữ “quyết” (quyết liệt), cho phù hợp với “Xờ tai đương đại”.

Bởi biết đâu đấy, với việc thiếu một chữ liệt và sự thỏa hiệp với những cái lệ làng, cuộc chiến chống tiêu cực của ngành y tế lại chẳng “liệt” hẳn khi ngay cả nhân viên ngành y tế, sau khi nghe Bộ trưởng phát biểu, cũng băn khoăn rằng làm sao phân biệt cái phong bì nào là trước, cái phong bì nào là sau, khi mà cái phong bì nào cũng là đựng tiền và chẳng ai có thể chui vào phòng bác sĩ để một tay đưa phong bì, một tay lăm lăm máy ảnh.